Giessen – 26 september 2023| HAK heeft dit jaar voor het eerst stazakken en potten met zwarte en witte bonen van Nederlandse grond in de schappen. De bonen worden doorgaans geteeld op het Amerikaanse continent. De teelt is onderdeel van een groeiend experiment om meer ‘exotische’ bonen in Nederland te telen. Het gaat nu nog om een beperkt volume, maar bij gebleken succes verwacht de groenten- en peulvruchtenfabrikant de teelt verder op te schalen.

Zwarte en witte bonen worden in groten getale geteeld in Canada en Zuid-Amerika, maar lijken het ook goed te doen in de Nederlandse kleigrond. Dit blijkt uit een proefteelt van HAK in samenwerking met telersorganisatie CZAV in Zuid-Holland, onder meer in de Hoeksche Waard. Nog niet alle stazakken en potten van HAK kunnen gevuld worden met Nederlandse bonen, maar de verwachting is dat dit in de toekomst wel mogelijk is. Zo komen de (grote rode) kidneybonen van HAK nu wel 100% van Nederlandse bodem.

Goed bonenjaar
Ondanks het extreme weer is 2023 in Nederland een goed ‘bonenjaar’. Door de natte augustusmaand konden de peulen flink groeien. De drogere septembermaand zorgt ervoor dat de bonen goed kunnen drogen, voordat ze worden geoogst.
Toch is het telen van ‘exotische’ gewassen in Nederland geen gemakkelijke taak, vertellen Joachim Nieuwhoff, Directeur Inkoop van HAK en Arthur Koekkoek, medeverantwoordelijk voor het fieldmanagement van HAK: “We moeten echt ervaring opdoen en deze gewassen leren telen. Daarom werken we eerst met kleine proefvelden en bij succes schalen we op. Het blijft spannend of opschalen ook echt het gewenste effect heeft. We kunnen nog niet alle witte en zwarte bonen uit Nederland halen, maar we hopen op termijn wel dat dat gaat lukken. Nauwe samenwerking met CZAV en de telers is daarbij essentieel. Je moet niet bij de eerste tegenslag opgeven, maar samen de schouders eronder zetten.”

Klimaatverandering geeft extra uitdaging
Jurriaan Visser, Manager Granen, Zaden, Peulvruchten van CZAV: “Een extra uitdaging voor het telen van de bonen zijn de steeds extremere weersomstandigheden. Ongekende droogte wordt afgewisseld met hele natte perioden. Dit jaar gaat dat goed, maar het kwartje kan ook net verkeerd vallen, dus de risico’s zijn groot. Het is van belang dat de kwaliteit goed is en dat de opbrengst voldoende is. Teelt in het buitenland heeft dezelfde uitdagingen, maar als je importeert kun je altijd nog voor een andere regio kiezen. Bij lokaal telen heb je die keuze niet, dus dat maakt het automatisch spannender.”

HAK gaat de komende jaren door met de missie om zoveel mogelijk groente lokaal en op een duurzamere wijze te telen. Daarbij heeft HAK de ambitie uitgesproken om per 2027 al haar lokale groenten en peulvruchten biologisch telen, wat 85% van het volume is. Voldoende verdienvermogen voor de teler is daarbij een belangrijk uitgangspunt. Momenteel lopen er met CZAV nog meer proeven met onder andere de borlotti-boon en de kleine rode kidneyboon.

Een andere ‘exotische’ groente die HAK naar Nederland probeert te halen is de haricot vert. Dat is een ander ras dan de sperzieboon, die vaak in Afrika wordt geteeld. Er loopt sinds dit voorjaar een pilot om ook deze groente lokaal te telen en verwerken.

Bean Deal
Het naar Nederland halen van ‘exotische’ bonensoorten, maakt onderdeel uit van de ‘Bean Deal’, een overeenkomst die vorig jaar werd gesloten om Europa en Nederland meer zelfvoorzienend te maken wat betreft de teelt van eiwitrijke gewassen, door deze op eigen bodem te telen. Dat heeft meerdere voordelen, de gewassen hoeven minder ver te reizen en de vlinderbloemige planten waar de bonen aan groeien zijn goed voor de biodiversiteit. Bovendien kunnen ze in Nederland op een duurzamere manier, ‘On the way to PlanetProof’, worden geteeld.